Erfenis van generaties: De moederwond

De moederwond is de pijn van vrouw-zijn die generatie op generatie is doorgegeven.
Door moeders aan hun dochters.
En door moeders aan hun zonen.

Het is de pijn van vrouw-zijn in een patriarchale maatschappij. Het is de pijn van vrouw-zijn in een bepaalde sociaaleconomische klasse. Het is de pijn van vrouw-zijn die vrouwen oplopen bij hun moeders. Het is een verminkt vrouwbeeld dat bij zonen ontstaat. Een verminkt vrouwbeeld dat een patriarchale cultuur zal blijven bevestigen. En de moederwond bevat ook alle overlevingsmechanismen die gebruikt worden om de pijn te hanteren. Door de moeder en door haar kinderen.

Aan de moederwond zijn dus 2 aspecten:

• Een individueel aspect dat in het persoonlijke levensverhaal naar voren komt;
• En culturele aspecten, waarbij de patriarchale maatschappij op iedereen een invloed heeft.

Ieder kind heeft een moeder. Zij is jouw fundament. De basis van wie je bent en hoe je naar jezelf en de wereld kijkt werd gevormd door je moeder.

Alles wat niet voedend was in die relatie is voor jou een belemmering. Het wordt lastiger om te zijn wie je bestemd bent te zijn. Het wordt lastiger om in de wereld te realiseren wat je te bieden hebt.

Als kind wordt je letterlijk ontvangen en opgevangen in je moeders baarmoeder. Ze is jouw eerste wereld. Haar overtuigingen worden jouw overtuigingen, haar angsten worden jouw angsten, haar zorgen worden jouw zorgen, haar gedrag wordt jouw gedrag.

Een van de moeilijkste dingen die je als kind kan gaan ontdekken is dat je moeder – onbewust of bewust – een belang heeft jou klein te houden. In ieder geval kleiner te houden dan zij is. Als je werkelijk wilt voelen wat dat moet betekenen dat een moeder dat doet: het is hartverscheurend. Dat degene die jou het leven schonk jouw volwassen worden en jouw empowerment als haar verlies ziet. Jou als verlengstuk ziet van haarzelf, als remedie om haar pijn – onbewust – te verminderen.

Deze controledrift om jou klein te houden is een direct gevolg van de patriarchale denkbeelden in onze cultuur die vrouwen ziet als ‘minder dan’ (mannen). Het voelt super persoonlijk, als je moeder jou klein wil houden, maar het is zeker ook cultureel. Het is het individuele vermijden van de eigen pijn van ‘minder dan’ door de moeder. En het ‘minder dan’ voor alle vrouwen door de generaties en eeuwen heen.

Het patriarchaat zet vrouwen als groep weg en schrijft rolpatronen voor ‘echte vrouwen’ voor: het mensen naar de zin maken, de lieve vrede bewaren, belang hechten aan goedkeuring door anderen, emotioneel zorgen voor mensen, conflicten vermijden en niet al te snel protesteren tegen botte behandeling (de ander het voordeel van de twijfel gunnen).

Iedereen kent de typeringen als individuele vrouwen zich hieraan niet houden: manwijf, kenau, heerszuchtig, egoïstisch, vals, bitch, draak, heks, (nu politiek incorrect: ) pot, feministe.

Werkelijk een individu worden als vrouw is iets dat in een patriarchaat eigenlijk niet kan. Het kan niet, omdat de grondslagen van het patriarchaat onderuit gehaald zouden worden.

‘Hoe’ vrouwen horen te zijn leert een dochter al gauw van haar moeder. Het begint al direct. Het gebeurt ook onbewust door de moeder, de moeder is zich er niet van bewust. En het gebeurt ook pre-verbaal, het kind heeft nog geen woorden voor de eigen ervaringen. Het begint al tijdens de zwangerschap. Dochters krijgen hoe dan ook iets mee van de pijn van hun moeder en ze krijgen hoe dan ook iets mee van hoe tweederangs vrouwen in een patriarchaat ‘horen’ te zijn. De centrale boodschap is: je moet je klein houden als je wilt dat er van je gehouden wordt. En wie wil nou geen liefde?

Doordat mensen nu meer individueel kunnen leven is een grotere vrijheid ontstaan zelf het eigen leven vorm te geven. Je doet wat je hart je ingeeft. Mensen staan veel meer open voor hun intuïtie. En je eigen macht en kracht staan meer op de voorgrond. Je wilt zelf de zin van je leven vinden of creëren. Jij bent verantwoordelijk voor je eigen zingeving en je bent het met deze stelling eens. Maar zowel zonen als dochters leren: je moet je klein houden als je wilt dat er van je gehouden wordt.

Dochters ervaren een grens waar ze niet voorbij zouden mogen groeien: de mate waarin de moeder de patriarchale overtuigingen heeft geïnternaliseerd. Als je moeder ervan overtuigd is dat het beter is voor vrouwen om zich klein te houden, dan ontstaat er in haar een spanning als jij als dochter hier voorbij wilt groeien. En ook de eigen – onbewuste – pijn van je moeder wordt getriggerd omdat jij wilt doen wat haar niet gegeven was, wat zij van haar essentie verloren is, zelf opgegeven heeft.

Met zo’n moeder krijgen zonen een heel verknipt beeld wat het betekent vrouw te zijn. Bewust of onbewust, dit beeld gaat roet in het eten gooien bij alle toekomstige relaties met vrouwen.

Het is te herstellen, voor zonen en dochters, door deze beelden en geïnternaliseerde overtuigingen te onderzoeken en op de juiste wijze krachteloos te maken.