Als we eens de methode kleuter volgen?
Ik had ineens een hele rare gedachte, toen ik weer een gevoel van somberheid op voelde komen tijdens het scrollen door de nieuwssites. Wat zou er gebeuren als we in gesprekken met elkaar, een tijdje de ‘methode kleuter’ zouden hanteren? Je weet wel, het steeds maar blijven vragen “Waarom?” Tot je er gek van wordt.
“Waarohom….waarom dan pap?
Ja maar waaròm?”
Hopeloos vermoeiend, maar het dwingt je wel, mits je je kinderen een beetje serieus neemt natuurlijk, om echt goed na te denken over het waarom van iets, de werkelijke reden, of de bedoeling én dat ook nog zo te formuleren dat het kind het ook begrijpt. En zeker in deze tijd zijn antwoorden als “ daarom” of “omdat ik het zeg” verboden. Dat doen we niet meer. Dat deden onze ouders misschien, maar dat kan niet meer.
Het aardige van zulke gesprekken met kleuters is dat het voor henzelf een manier van leren en ontwikkelen is, begrijpen hoe de wereld in elkaar zit. Soms zie je in die koppies van alles ratelen. Jouw antwoord vormt hun wereldbeeld. Het aardige voor jezelf is dat hun vraag je even met je neus drukt op jouw wereldbeeld. Dat je er soms door aangezet wordt op een andere manier te kijken naar iets dat voor jou volstrekt vanzelfsprekend is. Iets waar je nooit meer over nadenkt. Soms niet eens meer weet waarom je iets ooit zo bent gaan vinden of zien. En na een hele serie waaroms kom je dan op een punt dat je ófwel tot de kern gekomen bent ofwel moet constateren “tsja, dat weet ik eigenlijk ook niet, maar dat hebben we nou eenmaal zo afgesproken in dit land” of iets van die strekking.
Goed, laat de dynamiek van zo’n gesprek even tot je doordringen. Hebbes? En vertaal dat dan eens naar volwassen gesprekken die we nu overal om ons heen zien en lezen en voelen. En neem dan even de elementen uit de methode kleuter, die ik net schets: nieuwsgierigheid en willen begrijpen, aangezet worden om opnieuw na te denken over dingen die je nou eenmaal vindt of volstrekt normaal bent gaan vinden, je antwoorden zo formuleren dat de ander ze begrijpt en dus het je verdiepen en serieus nemen van wie je tegenover je hebt, uiteindelijk tot de kern komen, wat iets anders is dan “omdat ik dat vind” of “zo is het nu eenmaal” of om uit te komen op de conclusie dat je het eigenlijk ook niet precies weet…
Interessant niet? Dat lijken zomaar elementen voor goede, volwassen gesprekken.
Toegegeven, kleuters kunnen ook een andere kant hebben. “ik wil niet met jou spelen, want ik vind jou stóm!” Een dynamiek die net iets minder aantrekkelijk is om te vertalen naar volwassen gesprekken en gedrag. Maar, oh wacht, dát doen we dus wel! Die kant van de methode kleuter hanteren we als volwassenen met grote regelmaat. We sluiten anderen buiten omdat ze anders denken, hun hoofd ons niet aanstaat, of iets anders oppervlakkigs waarbij we het ‘waarom’ dat erachter zit niet hebben onderzocht en er zelfs niet voor open staan.
Het aardige van kleuters is echter wel, dat ze zonder enige aarzeling met regelmaat een kwartier later met het ‘stomme’ klasgenootje weer rustig verder spelen. “Ik speel niet met jou, want ik vind jou stom” heeft zelden iets definitiefs, of iets absoluuts. Dan moet er echt wel iets heel ergs gebeurd zijn, dat nooit meer goed komt. En dan zit er dus een diep doorleefd ‘waarom’ achter. Dan is er een échte reden.
Enfin, het is zomaar een rare gedachte op een ochtend dat ik door het volwassen nieuws heen worstel. Met in mijn achterhoofd het gesprekje dat ik had met mijn vijfjarige buurmeisje. Een nieuwsgierig kind, met een open en onbevangen blik op de wereld, vol met vragen. Zo eentje waarbij je niet wegkomt met “nou ja, gewoon, omdat het zo is”. Zo eentje waarvan je hoopt dat als zij mijn leeftijd heeft, ze dat nieuwsgierige willen begrijpen nooit is kwijtgeraakt en dat ze hele andere gesprekken ervaart om zich heen dan wij nu. Waarom? Omdat ik een beetje droevig wordt van het gespreksniveau dat we tegenwoordig zo normaal lijken te vinden en omdat ik denk dat we dat zoveel beter kunnen en ik ons dat ook gun. En haar.
Daarom.
